نام کتاب : شیوه سنتور نوازی

نویسنده : پشنگ کامکار

نشر : نشر هستان

سنتور یکی از خوش صداترین و قدیمی ترین سازهای ایرانی است. ساخت آن را به فیلسوف نظریه پرداز و

موسیقیدان بزرگ، ابونصر فارابی (متوفای ۹۵۰میلادی) نسبت داده اند.

پس سنتور عمری افزون بر هزار سال دارد. از روزگار ابونصر فارابی و به روایتی دیگر از زمان سلسله ساس

امروز تقریبا به همان شکل اولیه باقی مانده است. اما نکته مهم، تکنیک و سبک نوازندگی آن است که بی شک در کن

یکسان نمی‌ماند. زیرا تجربه آموزشی، فکری، عاطفی و به طور کلی درک و شعور نوازنده با زمان دگرگون می‌شود

امر به نوبه خود لزوم نو جویی و تحول در روشهای آموزشی را مطرح کرده و مورد تایید قرار می‌دهد.

موسیقی یک جریان دائماً نوشونده است که بیکرانگی طبیعت و هستی، محرک اصلی تحول پذیری و تنوع نامحدود

آن است. ولی متاسفانه عرف سنتی، موضوع آموزش نوازندگی را تنها در محدوده یک بخش از موسیقی ایرانی یعنی

ردیف، محدود و منحصر می‌کند. به نحوی که گویی جز آن وجه دیگری متصور نیست. نکته مهم این که در این الگو، نه

تنها درس استاد، بلکه ذوق و پسند و سلیقه و حتی حرکات و عادات فردی او نیز مورد تقلید قرار می‌گیرد.

در روش نوین آموزشی، اصل بر تقویت انگیزه های نوجویی و پرورش ذوق و سلیقه پویا و ترویج روحیه خلاق

است این مهم به ویژه در موسیقی، ده چندان اهمیت دارد. زیرا یکی از خصوصیات برجسته موسیقی امکان خلاقیت

نامحدود آن است.

بی اعتنایی به این اصل مهم نه از لحاظ نظری صحیح است و نه از لحاظ نتیجه مفيد. تحميل شکلی از موسیقی به ویژه

برای نسل نوجو و تازه کار، همواره نتایج دلسرد کننده ای داشته است.

در روش سنتی، آموزش سنتور الزاما باید از مجرای یادگیری ردیف عبور کند. به عبارت دیگر پرورش مهارت

نوازندگی، تابعی از فراگیری ردیف قلمداد می‌گردد. حال آنکه سنتورنوازی وردیف نوازی دو مطلب جداگانه اند.

یادگیری هرکدام، راه و روش خاص خود را طلب می‌کند.

تجربه نشان داده که یکسان انگاری این دو، کارهنرجوی تازه کار را با مسائل و مشکلات بسیار مواجه

می سازد.هنر جو ابتدا باید ظرفیتهای صوتی و جنس صدای ساز را بشناسد و همچنین بر تکنیکها و مهارتهای حرفه ای

سنتور نوازی مسلط گردد. یادگیری ردیف، هدفی است که می‌تواند بعد از این مرحله مورد پیگیری قرار گیرد. از این رو

استفاده از قطعات و ملودی های زنده و پر تحرک، به جای قطعات مهجور و فراموش شده کارایی بهتر و مفید تر دارد. به

انتخاب شده اند.

همین منظور قطعات تمرینی کتاب حاضر نوعا از موسیقی محلی مناطق مختلف ایران و در چند مورد نیز از موسیقی ملل

نکته مهم دیگر این که قطعات و ملودی های این کتاب به نحوی تنظیم شده اند که هنرجو برای تمرین آنها نیاز به تغییر

کوک ساز ندارد. و بالاخره این نکته قابل اشاره است که بعضی از قطعات این کتاب به صورت ساده تر از اصل آن به رشته

و پیچیده ای مواجه نشود. ا

تحریر در آمده اند تا به این ترتیب، پیشرفت تمرینی هنرجو از هر نظر تسهیل گردد و در ابتدای کار با هیچ مشکل غامض

این مجموعه از هیچ تلاشی دریغ نورزیده است.

در این جا بر خود لازم می‌دانم از شاگرد خود، آقای یاور معینی سپاسگزار باشم که در گردآوری و آوانگاری قطعات

پشنگ کامکار

تیرماه ۱۳۷۳